Mısraları, belirli sayıda hece kümelerinden oluşan nazım ölçüsü. Türkçenin yapısına en çok uyan vezindir, Heceleri arasında büyük fark bulunmayan Türkçe sözlerde kelime bölüm erinin hepsi de aynı değerde söylenir. Söz konusu vezne de bu mantık hakimdir. Yani bu vezinle meydana getirilmiş bir şiirde, arka arkaya gelen mısraların, sadece hece sayısı bakımından birbirine uyması önemli olup hecelerarası değer eşitliği söz konusu değildir. Bu vezne aynı zamanda “parmak hesabı” adının verilmesi bu yüzdendir.
Hece Vezni temelde mısralararası özelliklerine dayandığı gibi adını paragrafların meydana getirdiği mısraların hece sayılarından alır. Sözgelişi, bir şiir 11 heceli misralardan kuruluysa “onbirli hece kalıbı”na 8 heceli misralardan kuruluysa “sekizli hece kalıbı’na göre yazılmıştır. Hece şiirinde ayrıca ahengi sağlayan ve bir çeşit ses kesiminden ibaret olan durak denkliğinin de büyük önemi vardır.
Hece Vezni Örnekleri
- Karn in yardım- kazmayınan-belinen Yine beni- karşıladı-gülünen (Aşık Veysel) örneğinde görüldüğü gibi, “onbirli” bir hece kalıbı (4 – 4-3) kuralıyla duraklandırılabilir. Aynı kalıba (6-5) biçimi de uygulanabilir.
- Neden böyle düşman-görünürsünüz Yillar yıl-dost bildiğim-aynalar (C.Sıtkı Taranca) misralarında olduğu gibi duraksız söylenmiş bazı misralarla birlikte ay. ni vezin içinde sözgelişi (4+ 413) ve (615) kuralıyla durak yerleri birbirine karışabilir de. Hatta zaman zaman tekseslilikten kurtulmak için aşağıdaki beşlide olduğu gibi, daha da karmaşık duraklamalara gidildiği olur.
- Kardır yağan-üstümüze geceden Yağmurlu karanlık-bir düşünceden Orman in-uğultusuyle- birlikte Ve dörtnala dümdüz bir mavilikte Kar yağıyor-üstümüze-geceden (A.Muhip Dıranas) Türk şiirinde 5’ten 19 heceliye kadar çok çeşitli uzunlukta şiirler yazılmıştır. Hece sayısı arttıkça ahenk zayıflayıp, şiiri düzyazıya dönük bir yazı türüne benzettiği için, biz de 7’li, 8’li ve 11’li kalıplar en çok sevilip kullanılan, aynı zamanda şiirimize en çok uyan kaliplar olmuştur.