(1889-1945) Alman devlet adamı. Avusturyalı bir gümrük memurunun üçüncü çocuğudur. İlkokulda başarılı olmasına karşılık asi, serkes ve tembel olarak tanındığı ortaokulda başarılı olamamış, Linz ve Steyr şehirlerindeki öğrenimini yarıda bırakmıştır. Babasının ölümü üzerine Viyana’ya yerleşmiş, altı yıl süreyle tam bir aylak hayatı yaşamış, üst üste iki yıl akademiye kabul imtihanlarına girmiş; fakat imtihanları kazanamamıştır. Viyana’daki yılları sefalet içinde geçmiş, hiç bir iş tutamamış, sadece gelecekte Alman diktatörü olduğu zaman uygulayacağı sistemi kafasında oluşturmaya çalışmış. Yahudi düşmanlığını, sosyalizm nefretini ve siyasi entrikayı burada öğrenmiştir. I. Dünya Savaşından az önce Münih’e gelmiş ve gönüllü olarak orduya yazılmıştır. Savaştan sonra Münin’e yerleşmiştir. Katıldığı parti toplantılarından birinde, Bavyera’nın Almanya’dan ayrılması ve bağımsız bir devlet olması fikrini savunan bir konuşmacıya karşı gösterdiği sert tepkiyle ilgi çekmiş, toplantıda bulunan sadece altı üyeli Alman Sosyalist İşçi Partisinin Başkanı çilingir Anton Drexler tarafından, partiye kaydedilmiştir. Hitler’in tükenmez enerjisi düzenlediği toplantılar, kitleleri çekmekteki üstün konuşmacılığı, kısa bir süre içinde bu küçük partinin en önemli yöneticisi haline gelmesini sağlamıştır.
1928 yılında Mussolini’den esinlenerek, önce Bavyera’da hükümeti devirmek ve sonra da Berlin üzerine yürüyerek Almanya’da iktidarı ele geçirmek amacıyla Bürgerbraukeller birahanesinde siyasi maksatla toplanmış olan üç bin kişilik bir kalabalık önünde, Bavyera Başbakanı hi, polis müdürünü ve ordu komutanı tutuklamış ve onları Berlin’e başkaldırmaya zorlamıştır. Buuar De ertesi gün silahlı bir çatışma ve Hitler’in yenilgisiyle son bulmuş der beş yıl hapse mahkum edilmiştir.
Ünlü kitabı Mein Kampf (Kavgam). Landsberg hapishanesinde yattığı on ay içinde, Rudolf Hess’e dikte ederek yazmıştır.
Bu arada Nazi Partisi Almanya’nın kalkınması, komünizm korkusu, Yahudi meselesi gibi konuları işleyerek hızlı bir gelişme göstermiş ve 1931 yılında Alman Meclisinin (Reichstag) en çok sandalyeye sahip partisi haline gelmiştir. Fakat mutlak çoğunluğa sahip olamamaları Nazileri tek başlarına iktidara geçmekten alıkoymuştur 1929 yılının dünyayı sarsan ekonomik krizi ve Başbakan Streseman’ın ölümü Hitler için beklenen ortamın doğmasını sağlamış, 1932 yılında Hindenburg’un rakibi olarak Cumhurbaşkanlığı seçimine girmiş, 14 milyon oy almış, fakat seçimi kaybetmiştir. Ancak Weimar Cumhuriyetinin yıkımına yol açan politik entrika ve manevralar, Hindenburg’u 30 Ocak 1933’te Hitler’i Alman Başbakanı olarak göreve çağırmak zorunda bırakmıştır.
Bu tarihten sonra Almanya’da tek ve mutlak hakim Hitler’dir. Öteki siyasi partiler kapatılmış, sendikalar dağıtılmış, polis rejimi ülkede hüküm sürmeye başlamıştır. 1934’te Hindenburg’un ölümünden sonra yeni cumhurbaşkanı seçilmemiş Hitler bu görevi de üzerine almıştır. Bütününü Nazi milletvekillerinin oluşturduğu Reichstag, Hitler’e bütün yasama haklarını bırakan Yetki Kanununu da çıkarınca Hitler’in diktatörlüğü kanuni bir dayanak kazanmıştır.
Hitler ve II. Savaşı
II. Dünya Savaşının yaklaştığını gösteren ilk olay 1936 yılında Hitler’in Ren’i işgal etmesidir. Fransa ve müttefiklerinin bu olay karşısında, sadece Hitler’i yatıştırmaya çalışmaları Hitler’e büyük bir ün sağlamıştır. Propaganda Bakanı Dr. Goebbels, bu olayı alabildiğine abartarak daha sonraki işgallerin temeli haline getirmiştir. Nitekim 1938’de önce Avusturya’nın ilhakı, sonra da İngiltere ve Fransa’nın da rızasıyla Çekoslovakya’nın işgali II. Dünya Savaşına doğru atılan sonraki adımlar olmuştur. Doğuya doğru genişleme yolunda Hitler’in Mein Kampf adlı kitabında gösterdiği yolun gereği olarak Polonya’nın işgali ise II. Dünya Savaşının görünür sebebidir. Bu korkunç savaşın ikinci yılında yani 1941’de Fransa, Avusturya, Çekoslovakya ve Polonya ile Balkanlar Alman işgalindedir. Kuzey Afrika’daki alınan orduları Kahireye kadar yaklaşmışlardır, Baltık Denizi neredeyse bir Alman gölü halindedir. Norveç istilâ edilmiştir. Amerika tarafsızdır. İngiltere tek başına savaşı sürdürmeye çalışmaktadır. Sovyetler Birliği, Almanya ile yaptığı Saldırmazlık Antlaşması sebebiyle savaş dışıdır.
Hitler’in ve Nazi Almanya’sının en parlak dönemi yaşanmış, bütün kaynakları seferber edilen Almanya’nın gücü tükenmiştir. Bakü ve İran petrol yataklarına ulaşmak ve Rusya’yı ezmek için girişilen Rusya seferi, ilk yıl başarılı sonuçlar vermiş, fakat ertesi yıl Alman ordularının bozguna uğramaları sonun başlangıcı olmuştur. Bütün cephelerde sürekli yenilgiler birbirini takip etmiş, ABD’nin savaşa katılması, sonucu çabuklaştırmıştır.
Hitlerin Ölümü
1944 yılında diktatöre, ordu tarafından düzenlenen suikast başarıya ulaşamamış; fakat Hitler’in ordu içinde büyük ölçüde kıyımlara girişmesine sebep olmuştur. Bozulan sağlığı ve doktorlarının verdiği ilâçlarla savaşı sonuna kadar götürmüştür. Rus birlikleri, Alman Baş. bakanlık binasının bahçelerine girdikleri sırada, birkaç saat önce evlendiği eski metresi Eva Braun’a siyanür verip, kendisi de tabancayla hayatına son vermiş olan Hitler’in cesedi, ölümünden önce verdiği talimata uyularak sadık adamları tarafından yakılmıştır.